تاثیر قطعی و فیلترینگ اینترنت بر سلامت دیجیتال ایران

در ادامه پرونده «برای یک اینترنت معمولی» که تپسل با رویکرد تاثیرات قطعی اینترنت و فیلترینگ بر کسب‌وکارهای حوزه اقتصاد دیجیتال در ایران منتشر کرده، این بار به سراغ کسب‌وکارهای حوزه سلامت دیجیتال رفته است. در این گزارش، تپسل تاثیر اختلالات اخیر را از بیزینس‌های هومکا، بقراط، پذیرش24، دکتر کرمانی و دکتر نکست جویا شده است که در ادامه به آن می‌پردازیم.

• هومکا: ارائه دهنده خدمات سلامت در منزل و محل کار  است و از طریق اتصال کاربران به آزمایشگاه‌ها، پرستاران و پزشکان، انجام خدمات سلامت در محل را برای کاربران تسهیل کند.
• بقراط: پلتفرم ارائه دهنده خدمات مدیریت بهینه مطب و کلینیک آنلاین برای پزشکان، و تسهیل‌گر فرایند درمان برای مراجعین می‌باشد.
• پذیرش 24 : شرکت ارائه دهنده خدمات مشاوره و نوبت دهی آنلاین
• دکتر نکست: ارائه دهنده خدمات پزشکی از جمله صدور نسخه الکترونیکی و نوبت‌دهی آنلاین
• دکتر کرمانی: ارائه دهند خدمات در حوزه رژیم درمانی و تغذیه، که مجموعه‌های «به‌اندام»، «زیره»، «فیتامین» و «مایندفیت» از زیرمجموعه‌های آنها هستند.

لازم به ذکر است اگر روابط عمومی شتابدهنده هلثیو و همچنین همراهی روابط عمومی‌های کسب‌وکارهای ذکر شده نبود، تهیه این گزارش امکان‌پذیر نمی‌شد. پیش از تشریح گزارش لازم است تاکید کنیم چرا تپسل به آسیب‌های وارد شده بر اقتصاد دیجیتال می‌پردازد؟

چرا تپسل به تاثیر اختلالات اخیر اینترنت بر کسب‌ و کارهای دیجیتال می‌پردازد؟

تپسل به عنوان یکی از بازیگران اصلی ارائه دهنده خدمات تبلیغات دیجیتال (اد نتورک) در ایران، خود را موظف می‌داند در شرایط بحرانی کنونی، به شنیده شدن صدای سه طرف پلتفرم خود (کسب‌وکارهای تبلیغ‌دهنده، رسانه‌های نمایش‌دهنده تبلیغات و همچنین کاربران اینترنتی) کمک کند.

بدیهی است خسارت‌های اختلالات اینترنت و فیلترینگ، به صورت مستقیم بر کسب‌وکارها و رسانه‌ها تاثیر می‌گذارد و مانع رشد آنها می‌شود. تپسل به عنوان پلتفرمی که رسالتش کمک به رشد بیزینس‌ها و رسانه‌های دیجیتال (به واسطه ارائه خدمات تبلیغات بهینه و هوشمند دیجیتال) است، نمی‌تواند به آسیب‌های جبران ناپذیر وارد شده بر فعالان این حوزه بی‌تفاوت باشد.

تپسل از فعالان اقتصاد دیجیتال دعوت می‌کند که آنها هم به هرچه آشکارتر شدنِ آسیب‌های وارد شده به این حوزه کمک کنند تا شاید بتوان شاهد آینده امیدوارانه‌تری باشیم.

تاثیر قطعی اینترنت و فیلترینگ بر کسب‌وکارهای سلامت دیجیتال چگونه بوده؟

قطعی و فیلترینگ اینترنت در روزهای اخیر چه تاثیری بر کسب و کارهای حوزه سلامت دیجیتال داشته است؟ در این بخش به بررسی آسیب‌های وارد شده به برخی از این کسب و کارهای دیجیتال می‌پردازیم:

هومکا، خدمات آزمایشی و درمانی در منزل

هومکا با اشاره به کاهش ۲۶ درصدی ویزیت سایت، ۳۷ درصدی تماس ها، ۵۲ درصدی کاربرهای فعال و ۵۷ درصدی سفارش‌ها از خسارت‌های قطعی اینترنت و فیلترینگ خبرداد. علاوه بر این موارد، اکثر برنامه‌های پاییز برای کمپین‌های تبلیغات در فضای مجازی و دیجیتال کنسل شد.

این مجموعه افزود: «کانال اینستاگرام ما با بیش از 70 هزار مخاطب از دست رفت. پیجی که برای رسیدن به این مقدار مخاطب، سرمایه گذاری زیادی کرده بودیم و برای آینده‌اش هم برنامه‌های زیادی داشتیم.»

هومکا در پاسخ به این که آینده بیزینس خود را چگونه می‌بینید پاسخ داد: «نمی‌توانیم قطعی بگوییم که چه چیزی در انتظارمان است. چرا که ابهام شرایط بسیار زیاد شده. اما ناامیدی زیادی در فضای کسب و کارهای دیجیتال به وجود آمده! حتی نمی‌شود روی بدیهی‌ترین امکاناتی که این فضا باید داشته باشد، مثل اینترنت، حساب کرد؛ چه برسد به سرویس‌هایی که گوگل برای بازاریابی ارائه می‌دهد، فضای مجازی و امثال آنها»

بقراط، نرم افزار مدیریت مطب و نوبت دهی آنلاین

شرایط اخیر موجب کاهش پاسخ‌گویی پزشکان شده و کاهش فروش 50 درصدی را برایمان به دنبال داشته است. اما از حیث تاثیر بر اکوسیستم سلامت دیجیتال در ایران نیز با توجه به اینکه ما پلتفرم خود در تمامی حوزه‌ها مثل مشاوره آنلاین، نسخه‌نویسی، تکمیل پرونده و… به پزشکان و بیماران سرویس می‌دهیم، گزارش دقیقی را در این زمینه ارائه کردیم. محدودیت‌های اینترنت تاثیر زیادی روی مشاوره آنلاین گذاشته است؛ بالاخص پزشکان حوزه روانشناسی و روانپزشکی که بیمارانی از خارج از کشور دارند با مشکلات جدی برای ارتباط با آنها رو به رو شدند، اگرچه ما یک سری راهکارهایی در این زمینه ارائه کردیم تا بتوانیم این قضیه را تا حدودی جبران کنیم.»

از طرفی با توجه به اینکه برخی از بیماران به پیامک‌های یادآوری عادت کرده‌اند، در این مدت با قطعی پیش آمده، میزان کنسلی قرار مطب‌ها افزایش پیدا کرد. علاوه بر این شاهد مشکلاتی برای ورود کاربر به سایت نیز بودیم و بخش‌های مختلف دیگری را تحت تاثیر قرار داد.»

در بسیاری اوقات، کاربران درک درستی از اختلال‌های پیش‌آمده نداشته و فکر می‌کنند که پلتفرم با مشکل مواجه شده است؛ همین امر موجب وارد آمدن فشار بسیاری به بخش پشتیبانی و مرکز تماس پلتفرم بقراط شد.

روابط عمومی بقراط در تشریح آسیب‌های اختلالات افزود: «در تلاش هستیم که سرمایه‌های انسانی‌مان را که مهم‌ترین دارایی ما هستند حفظ کنیم. ما 5-6 سال سابقه فعالیت داریم و به صورت بوت استرپ رشد کرده‌ایم و این روزها ضربه بزرگی به درآمدمان وارد شده است، اما سعی داریم از روش‌های مختلفی این ضررها را جبران کنیم، گرچه ادامه وضعیت فعلی طبیعتا شرایط خوبی را برایمان به دنبال نخواهد داشت.»

در گزارشی که چندی پیش روابط‌عمومی بقراط منتشر کرده بود، تاثیرات قطعی اینترنت و فیلترینگ بر پلتفرم آنها تشریح شده بود. از جمله می‌توان به کاهش 5.92 درصدی نسخه تامین اجتماعی و 15.53 درصدی بیمه سلامت اشاره کرد. همچنین مشاوره آنلاین 15.46، مراجعه حضوری به پزشکان 9.78، مشاوره تلفنی 9.14، مشاوره تصویری 28.95 و مشاوره متنی نیز 34.96 درصد افت کرده است. علاوه بر آن شاهد کاهش 10.07 درصدی نوبت دهی توسط منشی، 9.49 درصدی نوبت دهی اینترنتی، 4.84 درصدی نوبت دهی تلفنی و در مجموع 9.83 نوبت دهی بوده‌اند.

پذیرش 24، سامانه نوبت دهی اینترنتی

ناپایداری در ارتباطات اینترنتی در شرایطی که نسخه نویسی به صورت آنلاین انجام می‌شود طبیعتا به صورت مستقیم آسیب‌زا بوده است. اگر ارتباطات ما دچار چالش شود، حتی با اینکه ارتباطات داخل کشور برقرار است، ولی اثر مستقیمی به نسخه نویسی الکترونیکی وارد شده است. این اختلالات اینترنتی یک اثر روانی دارد که “اینترنت قطع است پس من نسخه نمیزنم”. در کل در حوزه سلامت و پزشکان اثر روانی قطعی ارتباطات، بسیار پررنگ‌تر از اثر مستقیم و واقعی آن مخصوصا در موضوع نسخه نویسی است.

در مابقی موارد هم عدم دسترسی مردم به اینترنت مخصوصا در روزهای اول این اتفاقات، باعث شده بود استفاده مردم از «پذیرش 24» هم به شدت افت کند. اثر دیگری که این اختلالات دارد حس ناامیدی است که در تیم به وجود می‌آورد. اینکه ما می‌بینیم در کشوری سرمایه‌گذاری کرده‌ایم که آینده اقتصادی ناپایداری دارد و طبیعتا این اختلالات می‌تواند انگیزه‌های من و تیم من را بسیار کم کند.

ما با وجودی که از قبل زیرساخت‌ها را فراهم کرده بودیم که در صورت هرگونه قطعی، ارتباطاتمان دوباره وصل شود، اما واقعیت این است که استفاده از ابزارهای کم کردن اثرات فیلترینگ هم پیچیدگی‌ها و دردسرهایی دارد و در هرحال سرویس‌هایی که از آنها استفاده می‌کنیم دیگر در دسترس نیستند. خیلی از این سرویس‌ها خارجی هستند و وقتی اختلالی در ارتباط اینترنتی به وجود می‌آید، یا بعضی از آنها فیلتر می‌شوند یا خود آنها ما را تحریم می‌کنند طبیعتا از دسترس ما خارج می‌شوند و به بدنه کاری تیم ما آسیب وارد می‌شود.

دکتر نکست، پلتفرم هوشمند و یکپارچه پرونده پزشکی

اولین تاثیری که این قطعی و فیلترینگ اینترنت داشته این است که باعث افت نسخه زنی ما شده که حدود 23% بوده.

موضوع بعدی این است که چون کاربر به سمت استفاده از وی پی ان رفته دچار مشکل می‌شدند و بار زیادی به دوش تیم پشتیبان دکتر نکست افتاده است که به کاربران توضیح دهند که باید وی پی ان خود را خاموش کنند. به صورت کلی این محدودیت‌ها باعث شده به جای اینکه پشتیبانی اصلی را انجام بدهیم به کاربر بگوییم وی پی ان را خاموش کند.

اتفاقات اخیر باعث شده خیلی از موضوعاتی که هزینه‌های سربار زیادی را به ما تحمیل می‌کند افزایش پیدا کند تا بتوانیم مقدار فروش را در سطح مطلوبی نگه داریم. در صورتی که نسبت به گذشته درآمدمان هم کم شده و این را بگذارید کنار هزینه‌هایی که این مدت به کسب‌وکار وارد شده. مسلما تمام این موارد امیدهایمان به آینده را ازبین می‌برد.

 دکتر کرمانی، مجله سلامتی و رژیم لاغری

داده‌هایی که از برندهای زیرمجموعه به دست ما رسیده است نشان می‌دهد با توجه به اینکه 80 درصد ارتباط ما با مشتریان از طریق پیام‌رسان‌های خارجی مدیریت می‌شد، اختلال اینترنت به خصوص در روزهای آخر شهریور و اوایل مهرماه باعث افت فروش زیادی شد.

از طرف دیگر کاربران ما برای ورود به اپلیکیشن به‌اندام، زیره و فیتامین (به دلیل روشن بودن vpn، قطعی اینترنت و یا دسترسی  نداشتن  به رمز عبور ) با مشکل اساسی مواجه بودند. همچنین با فیلتر شدن گوگل پلی،  در نصب اپلیکشن‌های گروه با مشکل جدی مواجه شدیم. در تاریخ 22 و 23 مهر ماه سامانه پیامکی قطع و در ادامه دچار اختلال شد. این مشکل  باعث اختلال در ارسال کد تایید ورود کاربران و ارتباط ما با کاربران شد. پوش نوتیفیکیشن در ابتدای اختلال اینترنت به مدت سه هفته به دلیل فضای جامعه و نه مشکل فنی متوقف شدند.

در زمینه‌ شبکه‌های اجتماعی، پس از فیلتر شدن تلگرام و کوچ کردن بسیاری از کاربران به واتس‌اپ و اوج گرفتن فعالیت اینستاگرام، صفحه رسمی دکتر کرمانی(به‌اندام) با 1.700.000  ، فیتامین با 258.000، زیره با 92.000، نهال با 19.000 و مایندفیت با 30.000  دنبال کننده، به عنوان مهمترین و اصلی‌ترین کانال محتوا و  ارتباط گروه  محسوب می‌شدند که با فیلتر شدن این شبکه اجتماعی فعالیت‌های ما متوقف و بخش زیادی از ارتباطات با مخاطبان را از دست دادیم.

اختلال در اینترنت باعث شد که کاربران، دسترسی محدودتری به فضای وب و سرچ داشته باشند که این موضوع خود موجب کاهش ورودی سایت، کلیک و ctr مقاله‌ها شد.طبق آمار به دست آمده، 60 درصد کاربران مشکل باز نشدن صفحات سایت داشته‌‌اند. اگر این اختلالات اینترنت برای مدت طولانی‌تری ادامه پیدا می‌کرد احتمال دی ایندکس شدن سایت می‌شد و مشکلات جبران ناپذیری برای کسب و کار به وجود می‌آورد.

اختلال اینترنت، علاوه بر اینکه آسیب‌های مالی جدی به کسب و کار وارد کرد، گروه کرمانی را  با بحران در سرمایه‌های انسانی  مواجه کرده است. با توجه به فضای ناامیدی و  آینده نامشخص کسب و کارها، امنیت شغلی کارمندان مورد تهدید قرار گرفت. ما  علاوه بر اینکه باید در این شرایط سخت  برای دوام کسب و کار خود تلاش کنیم، برای امنیت روانی و آسیب‌هایی که به سرمایه‌های انسانی گروه وارد شد نگران هستیم.

مسئولان کسب و کارهای دیجیتال آینده سلامت دیجیتال را چگونه می‌بینند؟

پس از بررسی تاثیر فیلترینگ و اختلالات اینترنت بر کسب و کارهای حوزه سلامت دیجیتال، نظرات مسئولان این کسب و کارها را در مورد آینده این حوزه جویا شدیم:

هومکا

موانع متعدد، پرتکرار و غیرقابل پیش‌بینی ایجاد شده در حوزه سلامت دیجیتال باعث از بین رفتن اعتماد و انگیزه شده و سرعت دیجیتالی شدن حوزه سلامت بسیار کاهش خواهد داد و علاوه بر آن، بی‌شک خسارت‌های جبران‌ناپذیری وارد خواهد کرد.

بقراط

سلامت دیجیتال در ایران بعد از دو سال کرونا به رشد قابل توجهی رسید و در حال رشد بود. ولی محدودیت‌های ایجاد شده، تاثیر منفی زیادی در این حوزه داشته. به نظر می‌رسد اگر به همین منوال پیش برود رشدی که منتظرش بودیم نه تنها به این زودی اتفاق نخواهد افتاد که حتی شاید شاهد پسرفت استفاده عموم مردم از خدمات حوزه سلامت آنلاین باشیم.

در سالیان اخیر دولت‌مردان با کارهایی که انجام داده‌اند، انگیزه‌مان برای فعالیت را کاهش دادند از همین رو ترجیح می‌دهیم هیچ کار و حمایتی نکنند. تنها نیازهای ساده مثل اینترنت، سرویس پیامکی و… را در دسترس قرار دهند. ما خودمان، مشکلاتمان را حل می‌کنیم.

پذیرش 24

با توجه به این شرایط، اکوسیستم برای توسعه و رشد آماده نیست و کسی روی آن سرمایه‌گذاری نخواهد کرد. بنابراین نمی‌توان به آینده آن امید داشت. وقتی زیرساخت قابل اعتماد نداریم و همچنین شرایط اقتصادی پایداری هم تجربه نمی‌کنیم، هم سرمایه‌های مالی‌مان را از دست می‌دهیم و هم سرمایه‌های انسانی را. اگر حاکمیت در ایجاد کردن امنیت در دو حوزه زیرساخت و اقتصاد همین‌طور ناموفق عمل کند، امیدی نمی‌توان به اقتصاد دیجیتال بست.

برای استارتاپ‌هایی که دارند خارج می‌شوند، طبیعی است وقتی سرمایه نباشد و سرمایه گذاران روی آنها سرمایه گذاری نکند و آنها نتوانند دوره درآمدزایی خود را  طولانی مدت ادامه دهند، همانطور که می‌بینید بعضی از آنها سر یک یا دو ماه شکست می‌خورند و بعضی هم طولانی‌تر بعد از شش ماه یا یک سال. و اگر این شرایط ادامه پیدا کند این اتفاق خواهد افتاد. به نظر من برای آنها نباید دنبال راهکار باشیم و باید دنبال would cause آن باشیم و من فکر میکنم would cause مسئله پایداری ما در مملکت، ارتباطات، اقتصاد و امنیت در بیزینس باشد.

دکتر نکست

سلامت دیجیتال در حال شکل گیری و رشد بود اما متاسفانه با ضربه ی بزرگی که به آن وارد شد باعث شد مجددا به نقطه ای برگردد که فضا غیر قابل اعتماد و غیر قابل اطمینان باشد. وقتی این بی اعتمادی شکل می‌گیرد، دیگر برای سرمایه‌گذار جذابیتی ندارد که وارد این حوزه شوند. بنابراین بیزینس‌ها نمی‌توانند بر نوآوری و رفع مشکلات کاربران تمرکز ویژه‌ای کنند.

از طرف دیگر محدودیت‌هایی از جانب وزارت ارتباطات اعمال می‌شود با موضوع اینکه پلتفرم های داخلی باید در یک سری زیرساخت‌هایی ثبت نام کنند که حکم اخذ مجوز را برای بیزینس پیدا می‌کند. و از سویی دیگر عدم همکاری‌هایی که وزارتخانه مکررا انجام می دهد بخاطر اینکه پای شرکت‌های خصولتی دیگری در میان است و این ذهنیت را ایجاد می‌کند که گویی می‌خواهند انحصارا فضا را خودشان در دست بگیرند و شروع به کار بکنند.

با توجه به تمام این شرایط می‌توان فهمید سلامت دیجیتال و به صورت کلی اقتصاد دیجیتال در فضای مسمومی است که امکان رشد و توسعه را از آن سلب می‌کند. گویی سلامت دیجیتال را به نوزادی تبدیل می‌کند که هنوز به دنیا نیامده و زمانی که می‌خواست متولد شود، با محدودیت‌های ایجاد شده، آن را به عقب انداختند. عقب انداختن زمان به دنیا آمدن این نوزاد باعث میشود سلامتی آن به طور کلی به خطر بیفتند و آن را به جایی برساند که آینده سلامت دیجیتال به خطر بیفتد.