این روزها اکثر ما اصطلاحاتی مانند NFT، دنیای متاورس و… را حداقل یک بار شنیدهایم اما بسیاری هنوز معنای آن را نمیدانیم و یا مطمئن نیستیم که برای کار کردن در این مارکت آیا تمام اطلاعات لازم را داریم یا خیر؟ بنابراین اگر شما هم جزو آن دسته افرادی هستند که دوست دارید در این بازار پولساز و ناشناخته سهمی داشته باشید با ما همراه باشید. این راهنما به شما کمک میکند تا ایده کاملی از آنچه در این دنیای عجیب و غریب NFT در حال وقوع است داشته باشید و بدانید NFT چه تاثیراتی را میتواند بر کسب و کار شما داشته باشد. احتمالا تا همینجا سوالات بسیاری در ذهنتان ایجاد شده پس وقت را غنیمت میشماریم و به اصل موضوع میپردازیم.
پیش از اینکه به توضیحNFT ها بپردازیم، ابتدا باید پیشینهای در این باره ارائه دهیم و در مورد وب 3.0 صحبت کنیم. وب 3.0 به تمرکززدایی از فناوری بلاکچین و اقتصاد توکنی اشاره دارد وNFTها تنها یکی از اجزای وب 3.0 هستند. همانطور که از نام آن پیداست، وب 3.0 سومین نسخه وب است و طبیعتا برای این که درک کنیم نسخه سوم از وب چیست، باید بفهمیم که نسخههای قبلی وب چه بودهاند و چه کاری را انجام میدادند.
در تاریخ ۶ آگوست 1991، اولین وبسایت جهان راهاندازی شد و روی کامپیوتری در شهر سرن، بارگذاری و اجرا شد. یکی از افراد کلیدی که در این دستاورد بزرگ سهم مهمی داشت، سر تیموتی لی، مخترع شبکه جهانی وب بود و بدین ترتیب، وب 1.0 متولد شد؛ اولین نسخه از وب جهانی.
در وب 1.0 امکان تعامل کاربران با وبسایت بسیار کم و محدود بود. در روزهای اولیه WWW، افراد تنها میتوانستند به همان اندازه که با تلویزیون خود تعامل داشتند، با وب تعامل داشته باشند. یعنی تعداد وبسایتهایی که کاربر میتوانست انتخاب کند بسیار محدود بود و تنها چند گزینه برای انتخاب به کاربران ارائه میشد. درست مثل زمانی که شما کنترل تلویزیون را برمیدارید و از میان کانالهایی که وجود دارد یکی را انتخاب میکنید و هر چه آن کانال پخش میکند مشاهده میکنید.
همانطور که گفتیم در وب 1.0 ارتباط یک طرفه بود. شما به عنوان کاربر نمیتوانستید در مورد چیزی نظر دهید، در هیچ سایتی عضو نمیشدید و حتی نمیتوانستید هیچ دوستی را در هیچ کجای وبسایتها اضافه کنید. به همین دلیل بسیاری وب 1.0 را یک نسخه (بدون تعامل) از وب امروزی میدانند.
در حالی که وب 1.0 مجموعهای از صفحات ثابت و استاتیک بود، کل وب 2.0 با HTML پویا ساخته شد. در واقع میتوان گفت وب 2.0 همان وبی است که ما میشناسیم و از آن استفاده میکنیم. دارسی دی نوچی، مشاور ساخت اطلاعات، در ژانویه 1999، در مقاله خود نوشت:
«وبی که اکنون میشناسیم و در پنجره مرورگر با صفحه نمایشهای ایستای ما بارگیری میشود، تنها جنینی از وب آینده است. اولین درخششهای وب 2.0 در حال ظاهر شدن هستند و ما تازه در حال تماشای چگونگی رشد آن جنین هستیم. به زودی وب نه به عنوان صفحه نمایش متن و گرافیک، بلکه به عنوان یک مکانیسم انتقال اطلاعات که از طریق آن تعامل نیز اتفاق میافتد، درک میشود. این تکنولوژی تا حدی پیش میرود که تا چند سال آینده روی صفحه کامپیوتر شما، روی تلویزیون شما، داشبورد ماشین شما، تلفن همراه، کنسولهای بازی و شاید حتی اجاق مایکروویو خانه شما ظاهر خواهد شد.»
با ظهور وب 2.0 بسیاری از امکاناتی که اکنون آنها را بدیهی میدانیم معرفی شدند: وبلاگها، ویکیها، رسانههای اجتماعی و سایتهای شبکههای اجتماعی، سایتهای اشتراکگذاری ویدئو و اشتراکگذاری تصویر، برنامههای وب و موارد دیگر. در این نسخه از وب، هر کاربری در عین این که میتواند از خدمات استفاده کند خود نیز میتواند خالق آثار و محتواهای مختلف نیز باشد. این پویایی جدید ساختارهایی مانند محتوای تولید شده بهوسیله کاربر، جوامع اینترنتی، پادکستها و حتی SaaS (نرم افزار به عنوان سرویس)ها را به وجود آورد. نیازی به گفتن نیست که در دریای وسیع وب 2.0، صنایع و مفاهیم جدیدی مانند بازاریابی دیجیتال و البته هک، ظهور و با سرعت هر چه بیشتر شروع به رشد کردند.
وب 3.0 ایدهای نو برای بازگو کردن وب و ارائه نسل جدیدی از آن است. برخی از ویژگیهایی که میتواند به تعریف این نسخه از وب کمک کند، هوش مصنوعی و فناوری بلاکچین است. اما بهترین تعریف یک خطی که میشود از وب 3.0 ارائه داد این است:
وب 3.0 رویای یک چشمانداز دیجیتال غیرمتمرکز مبتنی بر فناوری بلاکچین را در سر میپروراند.
نسخه جدید وب به دنبال ایجاد دنیای دیجیتالی هوشمند و بدون محدودیت است. دنیای دیجیتالی که به شرکتهای فناوری و صفحات کامپیوتر و موبایل محدود نباشد. باید بگوییم همانطور که تعریف وب 2.0 قبل از به وجود آمدن آن دشوار بود، اکنون نیز تعریف کامل وب 3.0 نیز برای ما آسان نیست اما در حال حاضر با تعریفی که اینجا ارائه دادیم برای توضیح درباره NFTها که موضوع اصلی مقالهمان هستند کفایت میکند و میتوانیم درمورد آنها بیشتر صحبت کنیم.
حال که با داستان اینترنت بیشتر آشنا شدید، وقت آن رسیده تا به سوال اصلی پاسخ دهیم: NFT چیست؟
ویکیپدیا در تعریف NFT مینویسد: NFT (توکن غیرقابل تعویض) یک واحد غیرقابل تعویض از دادههای ذخیره شده در یک بلاکچین، نوعی واحد دیجیتال است که میتواند فروخته و معامله شود.
متأسفانه، اگر نمیدانید بلاکچین چیست، این تعریف برای شما چندان کارآمد به نظر نمیآید. پس بهتر است تا در این میان به تعریف بلاکچین بپردازیم و سپس ادامه دهیم.
اگر بخواهیم بلاکچین را با یک عبارت توصیف کنیم، آن عبارت «پایگاه داده» خواهد بود. بلاکچین در هسته خود یک پایگاه داده غیرمتمرکز یا یک فهرست از رکوردها است که در سراسر شبکه اینترنت به اشتراک گذاشته میشود. بلاکچین را همچنین میتوان یک دفتر کل دانست که دادهها از طریق آن اضافه و به روز میشوند.
یک تشبیه خوب که معمولا برای توصیف بلاکچین ارائه میشود Google Docs است. احتمالا همه شما Google Docs را میشناسید و از آن استفاده میکنید. Google docsیک سند word آنلاین است که در آن چیزهایی را مینویسیم. میتوانیم هر زمان که میخواهیم این سند را با هر کسی به اشتراک بگذاریم و آنها نیز میتوانند اطلاعات جدید را به word اضافه کنند و آن را تغییر دهند. اما بلاکچین یک تفاوت عمده با Google Docs دارد، هیچ نوشته واقعی وجود ندارد، بلکه ثبت تراکنشها است که در سند به صورت لحظهای بهروزرسانی میشود.
به طور خلاصه، بلاکچین نوعی سند گوگل است که با هر کسی که میخواهید تراکنش انجام دهید به اشتراک میگذارید و هر تراکنش در این سند ثبت میشود. با این حال، دو تفاوت عمده در مورد این قیاس وجود دارد:
بنابراین به طور کلی میتوان گفت قبل از بلاکچین، هر تراکنش دیجیتالی نیاز به مجوز یک مرجع مرکزی یا سیستم بانکی دارد اما پس از ظهور بلاکچین، برای هرگونه مبادله بین افراد، نیازی به واسطه نیست.
اکنون که میدانید بلاکچین (a) چیست، میتوانید بفهمید که NFT چیست.
NFT مخفف “non-fungible token” است. از آنجایی که شاید این کلمات کمک زیادی به شما در فهم NFT نکند، اجازه دهید کمی آن را تجزیه کنیم. بخش اول “non-fungible” و به معنای منحصر به فرد است و توضیح میدهد کهNFT یک موجودیت دیجیتالی قابل تعویض نیست. بخش دوم یک نشانه است و میگوید NFT یک گواهی دیجیتال و معتبر است.
در توضیح عمیقتر، NFT یک دارایی دیجیتال است که مالکیت را به اقلام دیجیتال منحصر به فرد، معمولا نوعی رسانه مانند تصاویر، ویدئوها و موسیقی میدهد و به آنها ارزش میدهد.
صنعت هنرهای زیبا و میزان پولی که برای خرید و فروش آثار هنری صرف میشود را به خاطر دارید؟ زمانی که افراد ثروتمند در خانههای حراج جمع میشوند و صدها هزار و گاهی میلیونها دلار برای نقاشی روتکو از یکدیگر پیشی میگیرند؟ با وجود این که شاید این کارهای برای بسیاری عجیب به نظر برسد، اما حالا اتفاقی مشابه با مزایدههای آثار هنری با قیمتهای عجیب تکرار شده است، با یک تفاوت مهم، این بار این اتفاق دیجیتالی است!
قطعا معروفترین اثر هنری داوینچی یعنی مونالیزا را میشناسید. احتمالا میدانید که نقاشی اصلی مونالیزا در موزه لوور پاریس قرار دارد. بسیاری از ما به لوور نرفتهایم، اما همه میدانیم مونالیزا چه شکلی است زیرا تعداد بیشماری از این نقاشی به روشهای مختلف کپی شده: از آن عکس گرفته شده است، روی ویدئو ضبط شده، روی پوستر، کارت پستال، تیشرت، ساعت و هر سطح قابل تصوری چاپ شده و تقریبا تمامی مردم جهان این کپیها را دیدهاند.
شاید یک استاد هنر بتواند ماکتهای بیعیب و نقصی بسازد که هیچ چشم انسانی نتواند تفاوت بین اثر اصل و کپی شده را تشخیص دهد، اما با این حال، مونالیزای لوور، صرف نظر از اینکه مونالیزاهای دیگر چقدر شبیه آن باشند همچنان مونالیزای اصلی باقی میماند. داستان NFT در دنیای دیجیتال نیز با قدری تفاوت مانند داستانی است که پیشتر گفتیم، با وجود این که تشخیص آثار اصل از تقلبی در دنیای دیجیتال سختتر است اما همانند دنیای واقعی، آثار هنری اصل در دنیای دیجیتال که NFT نام دارند بسیار با ارزش هستند.
اکنون آثار هنری اصلی NFT با قیمتهای گزافی در خانههای حراج دست به دست میشوند و فناوری مورد استفاده برای پیگیری این خریدهای NFT، بلاکچین است. به نظر میرسد حالا دیگر میدانید NFT چیست، درست است؟
احتمالا حداقل یک مثال را میشناسید که در آن یک برند محبوب از NFT برای کمپین بازاریابی استفاده کرد و سر و صدای زیادی در دنیای تجارت ایجاد کرد. برای آشنایی بیشتر، ما 5 مورد از این قبیل را که در آن برندهای معروف از NFTها برای کمپینهای خود استفاده کردند، در آخرین فصل این مقاله آوردهایم.
با وجود این، مهم نیست که چه تعداد مطالعه موردی از شرکتهای چند ملیتی منتشر کنیم، زیرا این به شما کمکی نمیکند تا به این سوال که NFT چه کاری میتواند برای کسبوکار من انجام دهد، پاسخ دهید.
NFTها میتوانند بر بازاریابی یک کسب و کار کوچک به طرق مختلف تأثیر بگذارند، مانند:
در اینجا چند راه برای استفاده از NFT آورده شده:
به وجود آمدن ابزارهای تبلیغاتی یکبار مصرف و ضد تقلب:
کدهای بلاکچین یا کدهای QR به عنوان داراییهای غیرقابل کپی و ضد دستکاری در طیف وسیعی از کارها استفاده میشوند. کوپنها، تخفیفهای تبلیغاتی، بلیط رویدادهای مختلف، معاملات BOGO و غیره نیز از این دسته هستند.
افزایش وفاداری مشتریان:
تصور کنید برای برند خود یک کارت اشتراک دیجیتال NFT دارید و مشتریان شما برای آن ثبت نام و آن را در دستگاه تلفن همراه خود دانلود میکنند. هر بار که مشتری از کسب و کار شما بازدید کند، میتواند کد NFTهای اشتراک خود را اسکن کند و برای خود امتیاز وفاداری جمع کند. این امتیازهای وفاداری در کارتهای آنان ذخیره میشود و سپس مشتریان در مکانهای خاص تعیین شده، میتوانند از این پاداشها، تخفیفها یا توکنهای بلاکچین در فروشگاه استفاده کنند.
بازاریابی با دلیل و حمایت از خیریه:
در طی سال اخیر از NFTها در جهت جمعآوری پول برای کمک به توانمندسازی زنان افغان که به ایالات متحده مهاجرت کردهاند استفاده شد و این تنها یکی از موارد استفادههای NFT در جهت کمک در کارهای خیر بوده است. به واسطه NFT بسیاری از افراد ترغیب میشوند تا فارغ از موقعیت جغرافیایی خود به افراد کمک کنند تا بتوان افراد بیشتری را از ظلم نجات داد.
جمعآوری کمکهای مالی مطمئن برای توسعه برند:
اگر کسب و کار شما در نظر دارد شعبه جدیدی را افتتاح کند یا سایت موجود خود را گسترش دهد، یک کمپین NFT میتواند جایگزین خوبی برای وام بانکی سنتی باشد. آن را به عنوان یک کمپین Kickstarter ضد کلاهبرداری در نظر بگیرید: کمپین Crowdfunding که در آن اهداکنندگان آن منبع پول را میدانند و آن را ردیابی میکنند و تنها در صورتی صادر میشود که نقاط عطف مطابق با قراردادهای هوشمند تعیین شده در شروع کمپین تعیین شده باشد.
قرعهکشی یا انواع تبلیغات گیمیفیکیشن:
اجرای این نوع کمپینهای بازاریابی ممکن است پرهزینه باشد و معمولا فقط برای شرکتهای بزرگ منطقی است، مانند کمپانی مک دونالدز که سیبزمینیهای سرخشده خود را در بازی مونوپولی شرکت داد و سر و صدای زیادی کرد. با کمی خلاقیت، NFTها امکان بازاریابی گیمیفیکیشنهای بسیار جذابی را برای مشاغل کوچک به ارمغان میآورند. مثلا یک اتاق بازرگانی میتواند یک بازی شکار دیجیتال NFT را راهاندازی کند و کسبوکارهای کوچک محلی را در این بازی شرکت دهد؛ به این صورت میتواند ترافیک زیادی را به سمت کسب و کارها یا فروشگاههای محلی هدایت کند. بله همانطور که گفتیم پتانسیل دنیای NFT تنها با تخیل محدود میشود.
حال که تا به اینجا در مورد مزیتهای NFT حرف زدیم به نظر میرسد وقت آن رسیده است تا شاهد آن باشیم که حتی بزرگترین کارخانههای روی کره زمین از NFTها برای کمپینهای بازاریابی خود استفاده کنند.
در اینجا تعدادی از موفقترین کمپینهای بازاریابی موفق NFT را برای شما گردآوری کردیم:
در طول یک سال، پیتزا هات کانادا چهار طعم جدید پیتزا را به بازار عرضه کرد. همانطور که میدانید برای شناخته شدن هر چه بیشتر طعمهای جدید، این برند به یک کمپین تبلیغاتی آتشین نیاز داشت تا تبلیغات پیتزاها در میان مردم مطرح شود.
بنابراین در مارس 2021، پیتزا هات اولین پیتزای غیرقابل تعویض جهان، «یک لقمه محبوب» (یک گاز خوشمزه) را برای اولین بار عرضه کرد. پیتزا هات هر هفته یک NFT با یک تکه پیتزا منتشر میکند و هر یک تکه برای هر طعم جدید پیتزا است که معرفی میشود. این برند میگوید NFTها «برای مدت زمان بسیار محدودی در دسترس مشتریان خواهند بود، اما برای همیشه باقی خواهند ماند».
لازم به ذکر است که پیتزا هات این کمپین بازاریابی NFT را برای پول اجرا نکرد، بلکه همه این کارها را برای آگاهی بیشتر مشتریان خود انجام داد. بر این اساس، هر NFT در ابتدا به قیمت 0.18 دلار فروخته شد که معادل یک لقمه پیتزا بود. با این حال، هنگامی که خریداری شد، به سرعت معادل 5 ETH یا حدود 9000 دلار در آن زمان در فهرست قرار گرفت. در حال حاضر اما، تنها یکی از این برشها به قیمت 75 ETH (در حال حاضر 200000 دلار) به فروش میرسد.
اگر نگوییم موفقترین، این کمپین یکی از موفقترین کمپینهای بازاریابی با NFT است که تاکنون اجرا شده است. برای درک بهتر هیجان کمپین NBA Top Shot و موفقیت آن باید اعلام کنیم این پلتفرم در عرض چند هفته از 4000 به 400000 کاربر رسید که آمار بسیار شگفتانگیزی است.
البته این اتفاق تصادفی نیفتاد. تیم مسئول این موفقیت Dapper Labs، طراحان CryptoKitties، اولین بازی محبوب جهان مبتنی بر بلاکچین بودند که در ابتدا در سال 2017 ساخته شد.
NBA Shot عنوان یک بازی کارتی تجارت دیجیتال است. اما به جای کارت، کلیپهایی وجود دارد که شامل نکات برجسته بازیهای مهم در تاریخ NBA است. در لیگ NBA هر یک از این نکات برجسته یک لحظه نامیده میشود. دقیقا مانند کارتهای Magic the Gathering یا Pokémon، میتوانید این Moments را در بسته بخرید و هر کدام از اینها کمیابی خاصی دارد که با عناوین Common،Rare و Legendary مشخص میشوند.
تا به امروز، تعداد زیادی Moments در هر لحظه در بازار NFT، معامله میشود که به این بازی اختصاص دارد.
این یکی از جدیدترین داستانهای موفقیتآمیز کمپین بازاریابی NFT است. در دسامبر 2021، آدیداس وارد حوزه NFT شد و به همین ترتیب، در یک بعد از ظهر، 30000 NFT به ارزش 22 میلیون دلار فروخت. اما آدیداس در این کار تنها نبود. این برند پوشاک با نامهای بزرگی از NFT و دنیای ارزهای دیجیتال یعنی Bored Ape Yacht Club ، Punks Comic و Gmoney برای رسیدن به این هدف همکاری کرد.
همانطور که اریکا وایکس، معاون بازاریابی و ارتباطات آدیداس اورجینالز به bitcoin.com News گفت: «به عنوان بخشی از جاهطلبی ما برای تجلیل از ایدههایی که عصر جدیدی از اصالت را تعریف میکنند، ما در خط مقدم خلاقیت قرار گرفتهایم و آن دنیای گسترده متاورس است.»
برخلاف بسیاری از موارد مرتبط با NFT، این کمپین آدیداس بر دنیای فیزیکی نیز تأثیر داشت. علاوه بر خود توکن، خریداران NFT به آدیداس فیزیکی مانند لباسهای ورزشی منحصربهفرد، هودی و… نیز دسترسی داشتند.
همه چیز در دسامبر 2019 شروع شد، زمانی که اداره ثبت اختراع ایالات متحده حق اختراع برند پوشاک ورزشی نایک را برای کفشهای ورزشی سازگار با بلاکچین با نام “CrpytoKicks” صادر کرد. این پروژه مکانیسمی را توضیح داد که از طریق آن فناوری بلاکچین برای احراز هویت محصولات فیزیکی استفاده میشود.
در مورد نایک، این مکانیسم میتواند به برند کفش کمک کند، مالکیت آن را ردیابی کند و اصالت یک جفت کفش کتانی را تأیید کند. در عمل، شخصی که یک جفت «CryptoKicks» میخرد، دارایی دیجیتالی متصل به شناسه منحصربهفرد آن کفش را نیز دریافت میکند. البته این امر باعث میشود تا تعداد داراییهای دیجیتال کم و محدود باشد زیرا تولید آنها با تولید کفشهای کتانی واقعی گره خورده است. بنابراین، زمانی که کفشهای کتانی فروخته میشوند، مالکیت NFT میتواند با تجارت کفشهای واقعی و یا داراییهای دیجیتال مرتبط منتقل شود.
اما آرزوهای نایک در مورد استفاده از فناوری جدید و واقعیتهای دیجیتال به همین جا ختم نشد. دو سال بعد، در دسامبر 2021، نایک RTFKT، یک شرکت کفش مجازی که کفشهای دیجیتال تولید میکند، خریداری کرد. چند ماه قبل از آن، RTFKT موفق شده بود 600 جفت NFT را در عرض چند دقیقه بیش از 3.1 میلیون دلار بفروشد. همه چیز به این واقعیت اشاره دارد که نایک به دنبال راههای جدید برای ایجاد محصولات و تجربیات مجازی منحصربهفرد است.
لیست ما تاکنون بیشتر شامل نمونههایی با مارکهایی بود که میتوانید بخورید یا بپوشید. اما اینجا چیزی متفاوت هم وجود دارد که در مارس 2021 اتفاق افتاد. گروه راک آمریکایی Kings of Leon، با همکاری استارت آپ کریپتو YellowHeart، اولین گروهی بودند که آلبوم تازه منتشر شده خود را در قالب NFT فروختند.
سه نوع مختلف توکن در این کمپین شرکت داشتند: نوع اول NFTهای هنری سمعی و بصری استاندارد، دومی یک بسته آلبوم خاص همراه با چاپ وینیل با نسخه محدود، و نوع سوم توکن شامل بلیت ردیف اول اجراهای گروه برای تمام اجراهای kings of lion بود.
به گزارش دیجیتال موزیک نیوز، در نهایت، نه تنها یک کمپین بازاریابی NFT بسیار موفق بود، بلکه Kings of Leon نیز موفق شد حدود 2 میلیون دلار از فروش آلبوم NFT خود به دست آورد.
به عنوان یک مفهوم تازه در دنیای دیجیتال، بدون شک NFTها ابداعات خاصی را به میان خواهند آورد و کاری میکنند تا مرزهای بین هنر و فناوری کمرنگ و کمرنگتر شوند. تا به اینجا برندهای بزرگ نشان دادهاند که چه کارهایی میشود با NFT انجام داد و اکنون، نوبت برندها و مشاغل کوچکتر است تا خلاقیت به خرج دهند و نشان دهند که چگونه NFT، بازاریابی NFT و فناوری بلاکچین میتواند به آنها کمک کند.
سوالات متداول
NFT در مفهوم لغت چیست؟
NFT (توکن غیرقابل تعویض) یک واحد غیرقابل تعویض از دادههای ذخیره شده در یک بلاکچین، نوعی واحد دیجیتال است که میتواند فروخته و معامله شود.
بلاکچین چیست؟
بلاکچین در هسته خود یک پایگاه داده غیرمتمرکز یا یک فهرست از رکوردها است که در سراسر شبکه اینترنت به اشتراک گذاشته میشود. بلاکچین را همچنین میتوان یک دفتر کل دانست که دادهها از طریق آن اضافه و بهروز میشوند.
NFT چه تاثیری بر کسب و کارها دارد؟
NFTها کاربرد فراوانی دارند از جمله آگاهی از برند، تبلیغات، حمایت از برند و…. علاوه بر اینها NFTها میتوانند جایگزین وامهای بانکی سنتی شوند و از برندها حمایت مالی کنند.