گام‌های ساخت ویدئو در بازاریابی ویدئویی – بخش اول

در جلسه گذشته، درباره انواع ویدئوها در مراحل مختلف قیف بازاریابی صحبت شد و برای تعدادی از آن‌ها نیز مثال ارائه شد. در این جلسه و جلسه بعد، قصد داریم درباره چگونگی ساخت ویدئو، تجهیزات مورد نیاز، مراحل تولید یک ویدئو و ویرایش آن صحبت کنیم. قبل از اینکه تجهیزات ساخت ویدئو را فراهم کنید و ضبط ویدئو را آغاز کنید یا چیزی را ویرایش کنید، باید ابتدا درباره هدف تولید ویدئو با اعضای تیم خود گفت‌وگو کنید. زیرا هر تصمیمی که در هر مرحله از فرایند تولید ویدئو گرفته شود، به هدف ساخت ویدئو و اقدام مورد نظر شما که انتظار دارید مخاطب پس از مشاهده ویدئو انجام دهد، بستگی دارد. برای تولید یک ویدئو، 9 گام لازم است؛ که در این جلسه، اقدامات قبل از تولید ویدئو و  3 گام ابتدایی که شامل نوشتن سناریو، فراهم کردن دوربین و تنظیمات دوربین است، گفته می‌شود و ادامه گام‌ها در جلسه بعد توضیح داده می‌شود.

اقدامات قبل از ساخت ویدئو

مطمئناً بدون مشخص کردن یک هدف واحد و شفاف که توسط تمامی اعضای تیم مورد تایید قرار گرفته، دچار آشفتگی می‌شوید و احتمالاً ناچار به طراحی، فیلم‌برداری و ویرایش مجدد می‌شوید که در نهایت، نتیجه‌ای جز اتلاف وقت نخواهد داشت.

دست‌اندرکاران و عوامل زیادی در ساخت یک ویدئو موثر هستند. چگونه از هم‌راستا بودن تمامی این عوامل اطمینان حاصل کنید؟

پیشنهاد ما به شما این است که به منظور اطمینان بیشتر، با استفاده از گوگل فرم (Google Forms)، پرسشنامه‌ای طراحی کنید و از ذی‌نفعان پروژه بخواهید آن را پر کنند. از این طریق، می‌توانید سوالات مرتبط با پروژه را از افراد زیادی بپرسید و نتایج آن را در یک جا جمع‌آوری کنید. این سوالات، شامل موارد زیر است؛ که درباره آنها در جلسات قبل توضیح داده شده است.

• مخاطب هدف شما کیست؟
• هدف ویدئو چیست؟
• محل انتشار ویدئو کجاست؟
• وظیفه ویدئو چیست؟
• بودجه ساخت ویدئو چقدر است؟
• پیش‌نیازهای خلاقانه چیست؟
• شاخص و معیار میزان موفقیت ویدئو چیست؟

گام اول: سناریو و متن ویدئو را بنویسید (Scripting Your Video)

برخی ویدوئوها مانند مستند یا ولاگ، نیازی به نوشتن ندارند؛ اما اغلب ویدئوهای کسب‌وکاری به نوشتن سناریو نیاز دارند. به منظور برنامه‌ریزی دقیق‌تر و عملکرد بهتر، سعی کنید ویدئوها را به رشته تحریر درآورید. اگر از این مرحله عبور کنید و آن را نادیده بگیرید، ممکن است مرحله ویراستاری طولانی‌تری داشته باشید یا ویدئویی طولانی‌تر از آنچه انتظار داشتید، تولید کنید و به همین دلیل، مخاطبان خود را از دست دهید.

برای نوشتن متن ویدئو، همانند نوشتن یک پست بلاگ عمل کنید. نکات کلیدی و مهمی که باید در ویدئو اجرا کنید را فهرست کنید و آنها را با ترتیبی منطقی بیان کنید.

به منظور همکاری ساده‌تر سایر اعضای تیم و اشتراک‌گذاری لحظه‌ای ایده‌ها، می‌توانید از Google Docs استفاده کنید. از این طریق، سایر اعضای تیم می‌توانند به محتوا، ایده و متن ویدئو دسترسی داشته باشند و در صورت نیاز، در لحظه آن را تغییر دهند.

جدولی مشابه زیر در Google Docs ایجاد کنید. در ستون سمت راست، متن ویدئو و در ستون سمت چپ، ایده‌های بصری متناسب با هر قسمت از متن را بنویسید. به مثال ارائه شده توسط Hubspot، توجه کنید.

موضوع ویدئو: نکات کمتر شناخته شده اینستاگرام برای بازاریابان

نکته‌ای که در ساخت ویدئوها باید به آن توجه کنید، این است که نباید بینندگان را تا ثانیه‌های آخر ویدئو منتظر نگه دارید تا هدف اصلی ویدئو را به آنها نمایش دهید. مطمئن باشید که آنها منتظر نخواهند ماند. در ساخت ویدئو و به خصوص، ویدئوهای آموزشی و توضیحی، حتماً در ابتدای ویدئو به هدف ویدئو اشاره کنید.

به مثال بالا توجه کنید. در همان ثانیه‌های ابتدایی و در دومین جمله، کاربر از هدف اصلی ویدئو آگاه شده است.

تفاوت بزرگی که بین متن ویدئوها و پست‌های بلاگی که می‌نویسید، زبان و لحن مورد استفاده است. زبان و لحن مورد استفاده در ویدئوها، باید شفاف، آرام و محاوره‌ای باشد. در متن ویدئوها از دستور زبان، کلمات و جمله‌بندی‌های پیچیده استفاده نکنید و سعی کنید با مخاطبان خود ارتباط ساده‌ای برقرار کنید. استفاده از افعال دوم شخص مفرد و پارامترهای بصری به این ارتباط کمک شایانی خواهد کرد. دقیق صحبت کنید، اما از کلمات پیچیده و عجیب پرهیز کنید.

نسخه متن ویدئو و نسخه پست بلاگ مثال بالا را با یکدیگر مقایسه کنید:

پست بلاگ: هرگاه فردی در یکی از پست‌های اینستاگرامش، صفحه شما را تگ کند، آن پست به صورت خودکار در قسمت “Photos of You” پروفایل شما اضافه می‌شود. برای مشاهده پست‌هایی که در آن‌ها تگ شده‌اید، به صفحه پروفایل خود مراجعه کنید و روی آیکون شخص (سمت راست) کلیک کنید.

متن ویدئو: هرچه تعداد فالوئرهای شما در اینستاگرام بیشتر باشه، افراد بیشتری در پست‌هاشون، پیج شما را تگ می‌کنند. این پست‌ها را می‌توانید در تب ”Photos of You”  پیدا کنید.

معمولاً متن ویدئوها کوتاه هستند. زمان مورد نیاز برای بیان متنی که می‌نویسید را حتماً اندازه‌گیری کنید. به عنوان مثال، باید بدانید که توضیح یک متن 350 کلمه‌ای، حدوداً 2 دقیقه زمان نیاز دارد. به علاوه، کلمات وقتی روی کاغذ هستند، با زمانی که با صدای بلند خوانده می‌شوند، بسیار متفاوت هستند. به همین دلیل است که HubSpot پیشنهاد می‌کند تا قبل از آغاز فیلم‌برداری، جدولی به عنوان Table Read از متن ویدئو ایجاد کنید. سپس، باید با عوامل و دست‌اندرکاران ویدئو جلسه‌ا‌ی بگذارید و متن ویدئوی داخل جدول را چندین بار و با صدای بلند بخوانید. اگر به صورت تصادفی بخشی از متن را متفاوت با آنچه نوشته شده است، خواندید، باید به علت این موضوع پی ببرید و در صورت نیاز، متن را تغییر دهید.

گام دوم: دوربین خود را آماده کنید (Preparing Your Camera)

بسیار پیش می‌آید که کسب‌وکارها به دلیل نداشتن تجهیزات کافی و عدم اطمینان از تجهیزات خود، از ویدئو مارکتینگ پرهیز می‌کنند؛ اما فراموش می‌کنند که اکثر اوقات، فیلم‌برداری نیازی به تجهیزات آنچنانی ندارد. به عنوان مثال، قدرت فیلم‌برداری دوربین موبایل‌های جدید به دوربین‌های حرفه‌ای نزدیک است و می‌توان برای ضبط برخی از ویدئوها از آنها استفاده کرد.

فیلم‌برداری با استفاده از گوشی آیفون

قبل از فیلم‌بردای با استفاده از گوشی آیفون خود، اطمینان حاصل کنید که به اندازه کافی حافظه دارید. همچنین، گوشی را در حالت Do Not Disturb قرار دهید تا در حین ضبط مشکلی ایجاد نشود. گوشی خود را به صورت افقی بچرخانید تا تصویربرداری وسیع‌تری را تجربه کنید. فاصله خود را با دوربین طوری تنظیم کنید که نیازی به زوم کردن نباشد؛ زیرا این کار معمولاً باعث تار شدن ویدئوی نهایی می‌شود.

هنگامی که با استفاده از آیفون خود عکس می‌گیرید، تمرکز روی نقطه مورد نظر یا focus به بهترین شکل انجام می‌شود، اما هنگام فیلم‌‌برداری، سوژه در حال حرکت است و در نتیجه، دوربین همواره در حال تنظیم و focus کردن مجدد است. برای حل این مشکل، قبل از ضبط ویدئو، انگشت خود را روی سوژه مورد نظر نگه دارید تا زمانی که کادر زرد و کلمات AE/AF Lock رنگ روی صفحه موبایل ظاهر شود.

فیلم‌برداری با استفاده از  دوربین حرفه‌ای

با وجود اینکه گوشی‌های آیفون یا سایر گوشی‌های پیشرفته برای ضبط برخی ویدئوهای ساده مناسب هستند، اما برای تولید ویدئوهای پیشرفته‌تر، نیاز به دوربین‌های پیشرفته‌تر و حرفه‌ای احساس می‌شود. دوربین‌های دیجیتال بسیاری در بازار وجود و انتخاب یکی از آنها ممکن است برای شما مشکل باشد.

در این قسمت، دو نوع دوربین و کارکردهای آن را بررسی می‌کنیم.

دوربین‌های پیشرو یا Prosumer

این نوع دوربین‌ها در واقع، پلی بین دوربین‌های ساده و پیشرفته هستند. این دوربین‌ها برای کسانی مناسب است که قصد دارند ویدئوهای بسیاری تولید کنند، اما کار با آن پیچیدگی خاصی نداشته باشد و به زبان ساده، فقط دکمه record را فشار دهند. اکثر این دوربین‌ها لنزهای ثابت دارند و به همین دلیل است که کار کردن با آنها ساده‌تر است. اگر قصد خرید دوربین‌های prosumer دارید، Canon PowerShot ELPH 340 و GoProGERO5 گزینه‌های خوبی هستند. با این حال، شما باید بر اساس نیازها و بودجه ویدئو مارکتینگ خود، تصمیم‌گیری کنید.

دوربین‌های حرفه‌ای یا Professional

چنین دوربین‌هایی مانند DSLR ها، کنترل دقیقی از تنظیمات دستی فیلم‌برداری را در اختیار شما قرار می‌دهند و پس زمینه سوژه مورد نظر را تار می‌کنند. البته این دوربین‌ها در ابتدا تنها برای عکاسی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. ابعاد این دوربین‌ها کوچک هستند، در موقعیت‌های کم‌نور عملکرد بسیار خوبی دارند، با طیف گسترده‌ای از لنزها سازگار هستند و به دلیل همین مزایا، برای تولید ویدئوها مناسب هستند. طبیعتاً این دوربین‌ها گران‌تر هستند و به یادگیری و بعضاً خرید لنزهای اضافه‌تری نیاز دارند.

با توجه به گران بودن دوربین‌های DSLR، باید تحقیقات وسیعی انجام دهید، نظرات کاربران دوربین‌ها را بخوانید و بر اساس نیازمندی‌ها و بودجه خود، بهترین تصمیم را بگیرید. حرفه‌ای‌ترین دوربین‌های DSLR برای فیلم‌برداری (به ترتیب از بالاترین به پایین‌ترین قیمت) Sony Alpha a7SII، Nikon D810 و Canon EOS 5D Mark III است. گزینه‌های با قیمت مناسب‌تر نیز وجود دارند و شامل Canon EOS &D Mark II، Canon 80D، Nikon d3300 و Canon Rebel T6 است.

گام سوم: یادگیری تنظیمات دستی دوربین (Understanding Your Camera’s Manual Settings)

اگر قصد خرید و استفاده از دوربین‌های DSLR را دارید، باید کار کردن با تنظیماتی مانند frame rate، shutter speed، ISO، aperture و color balance را یاد بگیرید. در این قسمت قصد داریم این تنظیمات را آموزش دهیم. بنابراین، بهتر است دوربین را در دست بگیرید و با آن کار کنید. البته یادگیری تنظیمات دوربین‌های پیشرفته و کار کردن با آنها، نیاز به زمان بیشتری دارد. در واقع، مطالبی که در این قسمت گفته می‌شود، مقدماتی است و برای یادگیری بهتر، باید وقت بیشتری بگذارید و ویدئوهای موجود در یوتیوب را مشاهده کنید. به علاوه، بسته به مدل دوربینی که در دست دارید، روش‌های متفاوتی برای تنظیمات آن وجود دارند و بهتر است که همیشه به دفترچه راهنمای دوربین مراجعه کنید.

Frame rate

یکی از ساده‌ترین گزینه‌های تنظیمات دوربین‌های فیلم‌برداری، frame rate است. یک فریم ریت در ویدئو، تعداد فریم‌هایی است که در یک بازه زمانی خاص (مثلاً 1 ثانیه) به بیننده نمایش داده می‌شود. رایج‌ترین frame rate، 24 یا 30 فریم بر ثانیه (fps) است. 24 فریم بر ثانیه برای کارهای سینمایی‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در کل، فریم ریت باید به گونه‌ای باشد که رزولوشن تصویر کمتر از 1920 X 1080 نشود.

Aperture

پس از تنظیم frame rate، باید تنظیمات مربوط به سه پارامتر aperture، shutter speed و ISO صورت گیرد. این سه پارامتر به یکدیگر وابسته هستند. بسیاری از عکاسان، از این سه پارامتر، تحت عنوان مثلث نمایش (exposure triangle) نام می‌برند.

Aperture یا دیافراگم به اندازه باز شد دریچه لنز اشاره دارد و عملکرد آن دقیقاً مانند چشم انسان است. برای کنترل میزان نوری که وارد سنسور می‌شود، دریچه لنز باز یا بسته می‌شود. دیافراگم با استفاده از مقیاسی به نام f-stop اندازه‌گیری می‌شود. هرچه مقدار F-stop کمتر باشد، دریچه لنز بازتر است، نور بیشتری وارد می‌شود و تصویر روشن‌تر خواهد بود. این حالت برای زمانی مناسب است که شما می‌خواهید سوژه مورد نظرتان بیشتر از پس‌زمینه دیده شود. هرچه عدد f-stop بزرگتر باشد، دریچه لنز بسته‌تر است، نور کمتری وارد می‌شود و برای حالتی مناسب است که می‌خواهید روی محدوده بزرگی تمرکز (focus) داشته باشید. دو تصویر زیر را مقایسه کنید.

تصویر زیر محدود دیافراگم دوربین و میزان باز بودن دریچه دوربین را نشان می‌دهد.

برای درک این مفهوم، بهتر است ابتدا درباره عکاسی صحبت کنیم. هنگام عکاسی، shutter speed به مدت زمانی اشاره می‌کند که سنسور دوربین در معرض نور قرار می‌گیرد. می‌توانید سرعت چشمک زدن دوربین را به عنوان سرعت شات زدن فرض کنید. shutter speed عکس یک مرغ مگس‌خوار که گویی منجمد شده و بسیار واضح است، بسیار بالا بوده است و shutter speed عکس یک رودخانه در حال حرکت که بخش‌هایی از آن تار شده است، بسیار پایین بوده است. مقیاس اندازه‌گیری shutter speed، ثانیه و در اغلب موارد، کسری از ثانیه است. سرعت شات زدن 1/1000 خیلی بیشتر از 1/30 است.

اما shutter speed برای ویدئو به چه معناست؟ ما در این بحش قصد نداریم وارد جزئیات شویم، اما برای تنظیم درست پارامترها، نیاز به کمی ریاضی است. ابتدا، frame rate را در 2 ضرب کنید. سپس 1 را بر عدد بدست آمده تقسیم کنید. در نهایت، عددی که حاصل می‌شود، shutter speed فیلم‌برداری خواهد بود. تعدادی از سرعت‌های رایج در فیلم‌برداری به صورت زیر است:

به یاد داشته باشید که این فرایند، تنها یک راهنما برای انتخاب مناسب‌ترین سرعت شات زدن است، عکاسان قدیمی به این رابطه پی برده‌اند، اما یک قانون نیست و کاملاً قابل تغییر است. تا زمانی که کار شما در فیلم‌برداری منطقی به نظر برسد، قوانین قابل تغییرند.

ISO

ISO در عکاسی و فیلم‌برداری، حساسیت سنسور دوربین نسبت به نور را اندازه‌گیری می‌کند. در تنظیمات دوربین خود، اعدادی مانند 200و 400و 800، 1600 و … مشاهده می‌کنید که به iso اشاره دارد. هرچه این عدد بزرگ‌تر باشد، دوربین به نور حساس‌تر است. این پارامتر همچنین روی وضوح عکس هم تاثیر می‌گذارد. ISO کم، عکس‌های واضح و ISO بالا، عکس‌های تارتر و دارای اصطلاحاً noise تولید می‌کند. هنگام انتخاب ISO، به میزان نور موجود دقت کنید. اگر فیلم‌برداری در فضای آزاد و با نور کافی انجام می‌شود، ISO کم، مثلاً 100 یا 200 را انتخاب کنید. اگر فیلم‌برداری در فضای بسته و با نور محدودتر انجام می‌شود، ISO را تا حدی بالا ببرید که تصویر دارای noise نشود. تصاویر زیر را مقایسه کنید.

اینجاست که نقش و ارتباط سه عامل گفته شده مشخص می‌شود. به عنوان مثال، در صورتی که قصد تصویربرداری در محیطی کم‌نور را دارید، باید لنزی خریداری کنید که بتواند با f-stop کم، نور بیشتری را وارد کند و لازم نباشد که iso را آنقدر افزایش داد که کیفیت عکس کم شود. درک درست از رابطه این پارامترها و exposure triangle نیاز به تمرین بسیاری دارد. ابتدا با عکس گرفتن شروع کنید و پس از تسلط کافی، فیلم‌برداری را تمرین کنید. تنظیمات مختلف را تغییر دهید و عکس‌های بسیاری بگیرید. به مرور زمان، تنظیمات مربوط به این پارامترها ملموس‌تر و ساده‌تر می‌شود.

White Balance

پارامترهای گفته شده تا به حال، اصلی‌ترین تنظیمات عکاسی و فیلم‌برداری هستند، اما عامل مهم‌ دیگری که تاثیر بسزایی بر کیفیت ویدئوها دارد، رنگ‌بندی و تعادل رنگ تصاویر است. میزان نورهای مختلف باعث ایجاد عکس‌های با رنگ‌های مختلف می‌شود. به عنوان مثال، لامپ‌های زرد، رنگ گرم در تصاویر ایجاد می‌کنند، در حالی که لامپ‌های فلورسنت که در دفاتر کاری استفاده می‌شود، رنگ سردتری در تصاویر ایجاد می‌کنند. به همین دلیل، قبل از تصویربرداری، باید تنظیمات مربوط به white balance دوربین خود را تنظیم کنید. تنظیمات دقیق این پارامتر، به مدل دوربین شما بستگی دارد، اما اغلب در تمام دوربین‌ها، گزینه‌هایی مانند تنظیم خودکار (auto option)، الگوهای از پیش تعیین‌ شده (daylight، cloudy، tungsten و …) و معمولی (custom) وجود دارد. انتخاب حالت خودکار، همیشه بهترین راه حل نیست. سعی کنید از preset و custom هم استفاده کنید. دو تصویر زیر را مقایسه کنید.

Focus

این پارامتر، کلیدی‌ترین پارامتر تصویربرداری نیست، ما قطعاً از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورت داشتن دوربین‌های DSLR، گزینه‌های focus دستی و خودکار وجود دارند. تنظیم خودکار این پارامتر، دقیق‌ترین نتیجه را حاصل نمی‌کند. در صورتی که از focus دستی استفاده می‌کنید، باید با استفاده از دکمه‌های + و – روی سوژه مورد نظرتان زوم کنید و سپس دوربین را روی سوژه متمرکز کنید. برای تصویربرداری از یک سوژه ثابت، مانند مصاحبه‌ها، focus را روی مژه‌های شخص مورد نظر تنظیم کنید تا فیلم واضحی داشته باشید.

فرایند ساخت ویدئو را می‌توان در 8 گام خلاصه کرد که به دلیل طولانی بودن آن، تنها 3 گام ابتدایی این فرایند در این جلسه توضیح داده شد. در جلسه آینده، درباره شیوه صدا برداری، تجهیزات صوتی، نورپردازی، چگونگی تصویر برداری، ویرایش و ابزارهای ادیت فیلم، انتخاب موسقی و در نهایت، انتشار ویدئو صحبت می‌کنیم. برای یادگیری گام‌های بعدی، جلسه بعدی را مطالعه کنید. برای اطلاع از جلسه جدید، تنها کافی است ایمیل خود را در کادر سمت راست و بالای صفحه وارد کنید تا عضو خبرنامه کالج تپسل شوید. همچنین، نظرات خودتون را در بخش کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.